Doradztwo rolnicze świadoma, intelektualna, zorganizowana pomoc instytucji doradczej polegająca na współdziałaniu partnerskim rolnika (lub członka jego rodziny) z doradcą rolniczym, zmierzającym do rozwiązania problemów rolnika – znajdującego się lub mogącego się znaleźć w określonej sytuacji problemowej – oraz pozwalająca:

– przygotować rolnika do podejmowania skutecznych działań zapobiegających niepowodzeniom w jego własnym gospodarstwie rolnym i (lub) w jego życiu rodzinnym,

– nastawić i wdrożyć rolnika do samodzielnego rozpoznawania i rozwiązywania swoich problemów rolniczych i (lub) życiowych.

Doradztwo rolnicze w Polsce ma wieloletnią tradycję. Jego początki sięgają II Rzeczypospolitej, kiedy to rozwinęła się agronomia społeczna, a do jej twórców należy zaliczyć Władysława Grabskiego – polityka, ekonomistę, historyka dziejów społeczno-gospodarczych, Stefana Biedrzyckiego – agronoma, inżyniera mechanika,  dwukrotnego rektora Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie czy Wiktora Bronikowskiego – ekonomistę rolnego.

Doradztwo rolnicze na Mazowszu

Historia doradztwa rolniczego na Mazowszu również sięga początku ubiegłego wieku. W 1911 roku ówczesny właściciel Bielic – gdzie dziś mieści się jeden z sześciu Oddziałów Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego – książę Paweł Woroniecki właściciel Bielic koło Sochaczewa organizował wystawy sprzętu rolniczego. Był prekursorem mechanizacji rolnictwa. Gospodarował na powierzchni 625 mórg, założył pierwszą spółdzielnię mleczarską i nowoczesną gorzelnię.

W Poświętnem, gdzie dziś  MODR Warszawa organizuje Krajowe Dni Pola, w 1923 r. Sejmik Płoński powołał do życia Ognisko Kultury Rolnej i Zakład Doświadczalny. Celem tej instytucji było wspieranie rozwoju rolnictwa na Mazowszu. Na polu doświadczalnym (istniejącym tu do dziś) i na polach produkcyjnych prowadzono doświadczenia, dotyczące m.in. uprawy zbóż, buraków cukrowych i ziemniaków, a także doświadczenia nawozowe.

Okupacja i okres powojenny

Przez cały okres okupacji hitlerowskiej, aż do wyzwolenia w Poświętnem uprawiano głównie ziemniaki i pszenicę, które wysyłano do Prus jako materiał siewny. W lutym 1945 r. Zakład wznowił działalność początkowo pod kierunkiem Warszawskiej Izby Rolniczej, a po jej rozwiązaniu, przejmowany był kolejno przez Związek Samopomocy Chłopskiej, Państwowy Instytut Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach (1947 r.) i w 1950 r. przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa. Obszar gospodarstwa powiększono z 343 do 534 ha.

Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny

Od 1956 r. Ośrodek w Poświętnem podlegał Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Warszawie i funkcjonował jako Rolniczy Rejonowy Zakład Doświadczalny, na terenie administracyjnym województwa warszawskiego. Lata 60. to rozwój prac w zakresie upowszechniania wiedzy rolniczej. Rozprowadzano materiał siewny i hodowlano-zarodowy, organizowano wystawy i kursy, wydawano własne publikacje i zamieszczano fachowe artykuły w prasie rolniczej, popularyzowano osiągnięcia rolnicze poprzez szkolenia oraz organizowano i przyjmowano wycieczki.
W 1968 r. zapoczątkowano doradztwo fachowe dla rolników indywidualnych oraz powołano gromadzką służbę rolną. Rozwijało się doradztwo grupowe, szczególnie dla młodych rolników. Powstają Zespoły Młodego Rolnika (ZMR) i Zespoły Przysposobienia Rolniczego (ZPR).

Wojewódzkie Ośrodki Postępu Rolniczego

Reforma administracyjna kraju, wprowadzona 1 czerwca 1975 r., spowodowała kolejną zmianę w organizacji mazowieckiego doradztwa rolniczego. Wojewodowie: ciechanowski, ostrołęcki, płocki, siedlecki i warszawski powołali w swoich województwach Wojewódzkie Ośrodki Postępu Rolniczego.

Lata 80. to wprowadzanie nowoczesnych technologii w produkcji roślinnej i zwierzęcej. Powstały Koła Producentów Zbóż (KPZ), których członkowie wprowadzali kompleksowe technologie uprawy. Organizowano gospodarstwa specjalistyczne produkcji zwierzęcej. Prowadzono doradztwo w zakresie planowania produkcji i wyposażania budynków inwentarskich. Upowszechniano krzyżowanie towarowe zwierząt. Doradztwo technologiczne wspierane było szkoleniami i kursami.

Ośrodki Doradztwa Rolniczego

Początek lat 90. to przełomowy moment w doradztwie – technologię połączono z informacją rynkową. Wprowadzono doradztwo z zakresu rachunkowości rolnej i tworzenia pozarolniczych miejsc pracy. Zapoczątkowane w 1990 r. wdrażanie programu reformy gospodarczej, ukierunkowanej na tworzenie podstaw gospodarki rynkowej, spowodowało reorganizację systemu doradztwa rolniczego. Od 1 stycznia 1991 r. wojewodowie: ciechanowski, ostrołęcki, płocki, siedlecki, skierniewicki, radomski i warszawski powołują Ośrodki Doradztwa Rolniczego.

Słów kilka o doradztwie rolniczym czyli o nas

Jedną z najwcześniejszych polskich definicji doradztwa rolniczego opracował w latach trzydziestych ubiegłego Jan Sondel: „doradztwo rolnicze to proces oddziaływania na osobowość rolnika i takie sterowanie zachowaniem producentów, aby oni podejmowali decyzje zgodne z oczekiwaniem społecznym i wdrażali postęp rolniczy w oparciu o system norm i wartości, panujący w danym środowisku”. [J. Sondel, 1935]

Pięćdziesiąt lat później Czesław Maziarz postrzegał doradztwo rolnicze jako udzielanie „pomocy fachowej rolnikom – producentom w konkretnych sprawach zawodowych, związanych z dążeniem do racjonalnego prowadzenia gospodarstwa.

Początki kształtowania się zawodu instruktora rolnego w Polsce sięgają końca XIX wieku, kiedy to Centralne Towarzystwo Gospodarcze w Wielkopolsce utworzyło stanowisko tzw. wędrownego nauczyciela, którego zadaniem było sprawowanie opieki nad powstającymi kółkami rolniczymi.

Pierwszym takim „patronem” był Maksymilian Jackowski, który podczas swej 27 letniej pracy założył ponad 200 kółek rolniczych, rozpowszechnił między chłopów 172000 rozpraw i odczytów treści rolniczej i innej i założył pismo rolnicze „Poradnik gospodarski”.

Co dziś należy do zadań doradców Mazowieckiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego:

1. Pomoc rolnikom i innym mieszkańcom obszarów wiejskich w sporządzaniu dokumentacji niezbędnej przy ubieganiu się o pomoc finansowaną lub współfinansowaną ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych czy zagranicznych.
2. Inicjowanie i wspieranie działań mających na celu rozwój pozarolniczych form aktywności gospodarczej mieszkańców mazowieckiej wsi.
3. Bezpłatne prowadzenie doradztwa i organizowanie szkoleń w zakresie: technologii produkcji, ochrony środowiska, ekonomiki i rachunkowości rolnej, agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz zagród edukacyjnych, wsparcie rozwoju obszarów wiejskich, zachowanie dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego wsi mazowieckiej, organizację grup producenckich, marketing i przedsiębiorczość, unowocześnianie wiejskiego gospodarstwa domowego i agroturystykę, ekologię i ochronę środowiska, w tym programy rolnośrodowiskowe, nowoczesne technologie produkcji rolniczej.
4. Działalność informacyjna i wydawnicza, w szczególności: prowadzenie strony internetowej http://www.modr.mazowsze.pl/ publikacja miesięcznika „Wieś Mazowiecka” oraz materiałów informacyjno-szkoleniowych w formie broszur, katalogów, folderów, itp.
5. Prowadzenie doświadczalnictwa odmianowego roślin uprawnych.
6. Organizowanie wystaw, kiermaszów, targów, konferencji i innych przedsięwzięć upowszechniających najnowsze osiągnięcia nauki i praktyki rolniczej, promujących dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe wsi mazowieckiej.

Gdzie szukać naszych doradców:

MODR Warszawa (centrala), ul. Czereśniowa 98, tel. 571 61 00

MODR Oddział Bielice, Bielice 19,  tel. 46 862 40

MODR Oddział Ostrołęka, ul. Targowa 4, tel. 29 760 03 69

MODR Oddział Płock, ul. Zglenickiego 42 D, tel. 24 269 77 00

MODR Oddział Poświętne w Płońsku, ul. Sienkiewicza 11, tel. 23 663 07 00

MODR Oddział Radom, ul. Chorzowska 16/18, tel. 48 365 02 06  

MODR Oddział Siedlce, ul. Kazimierzowska 21, tel. 25 640 09 11

Listę Powiatowych Zespołów Doradców Rolniczych odnajdziecie Państwo klikając w link: 

https://www.modr.mazowsze.pl/oddzialy-kontakt

Źródła:

Anna J. Parzonko Katedra Nauk Humanistycznych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Wenancjusz Kujawiński Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Poznaniu